Desinformatie: goed in gesprek over verkeerde informatie
Desinformatie heeft steeds meer invloed op de samenleving en onze democratie. Kinderen groeien op in een digitale wereld waar veel niet is wat het lijkt. Wil je leerlingen leren hoe ze desinformatie kunnen herkennen én bestrijden? Of je studenten voorbereiden hoe ze daar als leerkracht in de klas mee om kunnen gaan?
Op deze startpagina in Wikiwijs worden complete lespakketten, losse lessen en modulen toegankelijk gemaakt. Je vindt hier bruikbare informatie en lesmateriaal over desinformatie die je in de klas op het po én vo kunt gebruiken. Daarnaast vind je materiaal voor je eigen professionalisering, wetenschappelijke onderzoeken en workshops die geboekt kunnen worden.
Hiermee kan de (aankomende) leerkracht de les verrijken, verdiepen of actualiseren en een goed gesprek over verkeerde informatie voeren.
Wat is desinformatie?
In deze video legt Wouter van der Horst, Practor Mediawijsheid, het verschil uit tussen desinformatie, misinformatie en malinformatie.
Echt of nep? Speciaal voor het po en so is er allerlei lesmateriaal ontwikkeld over nepnieuws, deepfakes, bronnen checken en betrouwbare informatie.
Desinformatie: wat is jouw rol? Ga met scholieren het gesprek aan over onderwerpen als nepnieuws, drogredenen, propaganda, filterbubbels en deepfakes.
Verschillende organisaties hebben checklists en posters ontwikkeld rond het thema desinformatie. Gebruik deze om het gesprek aan te gaan en om op te hangen in je klas.
Nepnieuws tot digitale veiligheid: mediawijs omgaan met de oorlog in Oekraïne
Voor je eigen professionele ontwikkeling vind je hier materialen met e-learnings, onderzoeken en achtergrondinformatie over desinformatie.
Maak gebruik van deze heldere video’s over desinformatie. Bijvoorbeeld geschikt voor uitleg over terminologie of in te zetten als gespreksstarter.
Met enkele fictieve of waargebeurde praktijkvoorbeelden uit het beroepsveld geven we meer inzicht in de problematiek waar je als onderwijsprofessional mee te maken kan krijgen.
Workshops
Het is mogelijk om met de klas, als student of als docent deel te nemen aan workshops. Deze workshops zijn niet altijd gratis.
De informatie vliegt ons om de oren in onze gedigitaliseerde wereld. Filterbubbels, online challenges, desinformatie, viral posts, extreme meningen. Media hebben veel invloed op de manier waarop we naar elkaar en de wereld kijken. Maar in hoeverre zijn zij een betrouwbare gids? In de interactieve Masterclass Medialogica, een samenwerking van Beeld en Geluid en omroep HUMAN, ontrafelen scholieren en studenten de mechanismen die schuilgaan achter grote mediagebeurtenissen en zo de publieke opinie beïnvloeden.
* Geschikt voor: VO-leerlingen, MBO- en HBO-studenten en voor docenten
* Prijs: €225 per groep
* Duur: 1,5 uur
* Locatie: deze workshop is beschikbaar bij Beeld en Geluid Hilversum, Beeld en Geluid Den Haag of op een locatie naar keuze, zoals de eigen school.
In deze workshop van Beeld en Geluid worden studenten getraind in het bestrijden van nepnieuws en desinformatie aan de hand van de methoden en filosofieën van DROG. De studenten maken kennis met de technieken en mechanismen die schuilgaan achter de wereld van desinformatie en zullen zelf nepnieuws maken én verspreiden.
* Geschikt voor: VO-leerlingen, MBO- en HBO-studenten
* Prijs: €250 per groep
* Duur: 2 uur
* Locatie: deze workshop is beschikbaar bij Beeld en Geluid Hilversum, Beeld en Geluid Den Haag of op een locatie naar keuze, zoals de eigen school.
Hoe voorkom je als docent dat je in een welles-nietes spelletje over feiten en (on)waarheden terecht komt? Wanneer ben je normerend? Hoe zorg je ervoor dat je de regie houdt tijdens lastige gesprekken en een open, veilige dialoog voor de hele klas creëert?
Beeld en Geluid, DROG en Diversion ontwikkelden de docententraining Dialoog in tijden van desinformatie. Een training van twee dagdelen waar we ingaan op de werking van (nieuws)media en desinformatie, en de gevolgen daarvan voor de maatschappij én het klaslokaal. Docenten leren hoe zij het (mogelijk) schurende gesprek over desinformatie en polarisatie in de klas kunnen voeren en faciliteren.
* Geschikt voor: docenten in het po, vo, mbo en hbo
* Prijs: €300,- per docent (inclusief koffie/thee)
* Duur: 7 uur (twee dagdelen en een lunchpauze)
* Locatie: deze workshop is beschikbaar bij Beeld en Geluid Hilversum, Beeld en Geluid Den Haag of op een locatie naar keuze, zoals de eigen school.
Deze training biedt verdiepende kennis over de werking van nieuwsmedia, nepnieuws en desinformatie. We introduceren de filosofie en handvatten over hoe je desinformatie het meest effectief kunt bestrijden, zodat je de bagage krijgt om met je leerlingen of studenten het gesprek over nepnieuws aan kunt gaan en ook hen er tegen kunt wapenen.
De training is een samenwerking tussen Beeld en Geluid en DROG.
- Geschikt voor: docenten in het primair en het voortgezet onderwijs
- Prijs: € 100 per docent (inclusief koffie/thee en lunch)
- Locatie: deze training is beschikbaar in Hilversum, Den Haag of op een locatie naar keuze, zoals de eigen school.
- Duur: 3 uur
- Groepsgrootte: vanaf 8 deelnemers
Nepnieuws, fake berichten en hoaxes bestaan al heel lang. Maar de verspreiding ervan gaat razendsnel sinds de opkomst van sociale media. Iedereen kan tegenwoordig content plaatsen op internet. Daardoor lijken de grenzen tussen nieuws, nepnieuws en advertenties te vervagen. In deze e-learning leer je de zin van de onzin te onderscheiden. Op een laagdrempelige manier kom je meer te weten over nepnieuws.
Voor wie
- Educatiemedewerkers uit de bibliotheek
- Leraren po/vo
De e-learning bestaat uit de volgende hoofdstukken:
- Wat is nepnieuws?;
- Omgaan met nepnieuws;
- Beeldtaal en –manipulatie.
Per hoofdstuk ben je ongeveer 60 minuten bezig, exclusief de verwerkingsopdrachten.
De e-learning ‘Nepnieuws’ is gemaakt door Cubiss. En eerder aangeboden in de Cubiss Academie.
Deel jouw ervaringen!
We zijn erg benieuwd naar jouw ervaring met desinformatie binnen jouw onderwijspraktijk. Hoe ga jij het gesprek aan met je studenten? Waar loop je tegenaan? En welke tips heb je voor anderen?
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte gehouden worden van de campagne ‘Goed in gesprek over verkeerde informatie’?
Onderzoeken en artikelen
Zie hier een selectie van relevante onderzoeken en artikelen over desinformatie.
Journalistiek, ‘nepnieuws’ en desinformatie (UNESCO Publishing/Netherlands Commission for UNESCO)
Populisten en desinformatie (UvA)
Digitale dreigingen voor de democratie (Rathenau instituut)
Online ontspoord (Rathenau instituut)
Meten met twee maten (Windesheim Hogeschool)
Waarom verspreidt misinformatie zich snel via Twitter? (VPRO)
Zit jij in je eigen filterbubbel? (isdatechtzo.nl)
Brengen sociale media ons meer kwaad dan goed? (NPO Kennis)
Tiktok overspoelt kinderen met valse informatie over Corona (De Morgen)
Deze pagina is ontstaan in samenwerking met Netwerk Mediawijsheid, Practoraat Mediawijsheid en Beeld en Geluid.
