Stel je voor: je stapt in bij een project dat al jaren onderweg is. Je weet dat er hard aan gewerkt is. Maar hoeveel impact het écht heeft? Dat blijft gissen. En dan, op een middag in maart, zit je ineens in een zaal vol mensen die samen vieren hoe waardevol het resultaat is geworden.

De middag begon voor mij met een gezonde dosis spanning. Niet omdat ik het feest mocht openen — die eer was aan Larissa Zegveld, directeur van Kennisnet — maar omdat ik direct na haar een toespraak gaf. Iets waar ik me wekenlang op had verheugd. Totdat de après-ski-griep mijn stem te grazen nam. En dat was te horen.

Toch had ik nergens anders willen zijn. Dit was niet zomaar een feestje. Dit was het jubileumfeest van Wikiwijs. Een platform dat ik inmiddels vijf jaar van dichtbij meemaak als productmanager. (Hoi, ik ben Kaj Schneider trouwens.)

Was je erbij? Laten we dan samen herinneringen ophalen. Het feest gemist? Lees vooral verder (al is het alleen maar om erachter te komen wat de nieuwste Wikiwijs features zijn).

Hoe het allemaal begon

Ik begon mijn speech met een bekentenis: hoe vertel je over een begin waar je zelf niet bij was? (Wikiwijs bestond al tien jaar toen ik erbij kwam.)

Gelukkig vond ik de blog van Robert Schuwer en Ben Janssen, waarin ze het ontstaan van Wikiwijs helder beschrijven.

In 2009 gaf minister Plasterk het startsein voor Wikiwijs. Zijn doel? Leraren meer regie geven over hun lesmateriaal. Het middel? Een online platform voor open leermateriaal — als een educatieve Wikipedia.

Kennisnet en de Open Universiteit kregen de opdracht om dit platform te bouwen: open, toegankelijk en gericht op samenwerking. De ambities waren groot, maar de praktijk weerbarstig.

Het platform kampte met opstartproblemen.

Ten eerste had Edurep, het systeem achter Wikiwijs, moeite met het indexeren van materiaal. Dat frustreerde gebruikers die niets konden vinden. Ten tweede was er onduidelijkheid over wat Wikiwijs precies was: Wikipedia-achtig? Methodebank? Ten derde: wat is goed leermateriaal, en wie bepaalt dat? Er was nog geen antwoord.

Toch bleef Wikiwijs overeind. Het groeide, werd gebruiksvriendelijker en bekender in het onderwijs. Nu, 15 jaar later, bouwen we nog altijd voort op dat idee van Plasterk. Het avontuur is nog niet voorbij.

Tot zover de geschiedenisles. Terug naar het heden: 12 maart 2025 – het jubileumfeest.

Blijk van waardering

Voordat we verder gaan met de inzichten die 15 jaar Wikiwijs hebben opgeleverd en hoe die deze middag aan bod kwamen, eerst een kort dankwoord (want waarom zou dat altijd pas aan het einde moeten?).

Tijdens mijn speech greep ik de kans om mensen en partijen te bedanken die vaak buiten beeld blijven. Team Wikiwijs krijgt meestal de credits, maar geloof me: zonder de inzet achter de schermen hadden we het nooit gered.

Denk aan:

  • Wikiwijs supportmedewerkers, die elke werkdag vragen via telefoon en mail beantwoorden.
  • Het programma Impuls Open Leermateriaal, dat fungeert als aanjager en medefinancierder.
  • Team Solit, dat werkt aan toetsen en toetsenbanken.
  • Het communicatieteam, dat zorgt voor zichtbaarheid via webartikelen, nieuwsbrieven en social media.
  • Alle andere diensten binnen Kennisnet, zoals Entree, Juridische Zaken en ondersteuning vanuit het managementteam, die ervoor zorgen dat Wikiwijs soepel draait.

En voor alle zekerheid voegde ik er nog snel aan toe: ‘Ben ik je vergeten? Dan wil ik ook jou bedanken!’

Leermomenten

Met de dankwoorden uitgesproken, was het tijd om verder te gaan met de middag: de geleerde lessen. Want na 15 jaar Wikiwijs hebben we inmiddels een paar duidelijke inzichten te pakken die het platform sterk hebben gevormd: kwaliteit, samenwerking en ondersteuning.

Inzicht 1: kwaliteit is cruciaal

Goed leermateriaal biedt meer dan alleen correcte inhoud. Minstens zo belangrijk is dat die informatie de juiste leerling op het juiste moment bereikt. Dat vraagt om leermateriaal dat niet alleen inhoudelijk sterk is, maar ook didactisch waardevol en praktisch toepasbaar. Wat daarvoor werkt, verschilt per leraar en klas.

De afgelopen jaren heeft Wikiwijs ontdekt dat metadata hierin een sleutelrol speelt. Door leermateriaal te voorzien van heldere labels en zoektermen, wordt het eenvoudiger om snel en gericht de juiste content te vinden.

Een belangrijk aspect van een goede zoekervaring is dat je juist niet tegenkomt wat je niet zoekt. Om dat te bereiken, ruimt Wikiwijs verouderde en niet-relevante content op. Leermateriaal dat niet meer aan de kwaliteitsstandaarden voldoet, wordt verborgen of verwijderd. Zo blijft alleen het meest relevante en bruikbare materiaal zichtbaar.

Oké, stel dat de feiten kloppen en het leermateriaal gemetadateerd is. Dan nog kan het onduidelijk zijn hoe goed het gevonden leermateriaal daadwerkelijk is.

Om dat grijze gebied te voorzien van wat meer zwart-wit tinten heeft Wikiwijs jaren geleden besloten om samen te werken met leermiddelspecialisten. Zij helpen met het selecteren, beoordelen en verbeteren van open leermateriaal. Door hun praktijkervaring en expertise dragen zij bij aan de groei van kwalitatief sterke, goed vindbare open leermiddelen op Wikiwijs.

Inzicht 2: community en samenwerking zijn onmisbaar

Wikiwijs heeft gemerkt dat de meest succesvolle projecten voortkomen uit gezamenlijke initiatieven van de community. Actieve gebruikers die feedback geven en samenwerken aan leermateriaal (denk aan de themapagina’s) zorgen ervoor dat het platform continu groeit en verbetert.

Dat heeft Wikiwijs geïnspireerd om zelf ook samenwerkingsverbanden op te zetten, waarmee we bijdragen aan de ontwikkeling en verspreiding van kwalitatief open leermateriaal. Bijvoorbeeld met partners zoals VO-content – waar dagelijks content wordt ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs. 

Inzicht 3: technologie alleen is niet genoeg

Een functionerend platform is essentieel. Toch blijkt uit ervaring dat technologie alleen niet voldoende is om Wikiwijs succesvol te maken.

Zonder draagvlak, training en begeleiding blijft zelfs de meest geavanceerde tool ongebruikt. Daarom investeert Wikiwijs in professionalisering en ondersteuning. Zoals interactieve trainingen, feedbackmomenten en inloopuren.

Daarnaast wordt actief ingezet op marketing en uitleg bij scholen en besturen om de waarde en functionaliteit van Wikiwijs onder de aandacht te brengen. Pas wanneer Wikiwijs onderdeel wordt van de dagelijkse praktijk van leraren, vervult het zijn rol als platform voor open leermiddelen ten volle.

Nieuw in Wikiwijs

Tijdens het jubileumfeest werden ook nieuwe functies gepresenteerd die Wikiwijs gebruiksvriendelijker maken. Mijn collega’s van Team Wikiwijs gaven een live demonstratie van de nieuwe features die hieronder staan.

  • Template: je kunt eenvoudiger interactieve lessen maken met gebruiksvriendelijke sjablonen.
  • Verbeterde zoekfunctionaliteit: door gebruik van prefilters vind je sneller het juiste materiaal op basis van vakgebied, onderwijstype of thema.
  • Integratie Office-bestanden: je kunt nu PowerPoint-, Excel- en Word-bestanden toevoegen aan je leermateriaal. Je kunt deze online presenteren zonder Microsoft-account.
  • Badgesysteem: je kunt badges verdienen voor je bijdragen.

De Gouden Wikiwijs Ambassadeur

Daarna kwam een van de mooiste momenten van de dag: de allereerste uitreiking van de trofee voor Gouden Wikiwijs Ambassadeur.

Die ging naar Linda le Grand. En terecht. Linda heeft zich jarenlang met hart en ziel ingezet om Wikiwijs te verbeteren. Ze gaf ons waardevolle feedback en wist anderen te enthousiasmeren om met Wikiwijs aan de slag te gaan.

Ik overhandigde haar de trofee en besefte hoe belangrijk mensen zoals Linda zijn. Mensen die zich inzetten voor zowel hun eigen vak als voor het onderwijs als geheel. Wikiwijs is een beweging — en Linda heeft die beweging met haar inzet en energie versterkt.

Uitgelichte projecten

Tijdens de middag was er natuurlijk ook ruimte voor inspirerende praktijkvoorbeelden. Verschillende projecten kwamen voorbij. Zoals ‘Prentenboeken in alle talen’, waarmee diversiteit en inclusie in het onderwijs concreet worden gemaakt.

Andere mooie initiatieven zoals ‘Veldwerk in de stad’ en projecten over actuele thema’s als ‘Cybercrime’ en ‘Desinformatie’ lieten zien hoe veelzijdig Wikiwijs inmiddels is.

Deze voorbeelden illustreren precies waarom we doen wat we doen: open leermateriaal toegankelijk maken, zodat leraren direct in hun lessen aan de slag kunnen. Ze maken zichtbaar hoe Wikiwijs in de praktijk wordt gebruikt en welke meerwaarde het platform biedt.

De toekomst

Tijdens de middag werd uiteraard ook vooruitgekeken. Als ik denk aan de toekomst, zie ik Wikiwijs als de Google voor open leermateriaal: een plek waar je intuïtief zoekt en onderwijsprofessionals samen duurzaam materiaal ontwikkelen en delen.

In mijn speech benoemde ik concreet waar we naartoe willen:

  • Een duidelijk startpunt: de zoekportal centraal stellen, zoals Google.
  • Meer kwaliteit: ondersteuning bieden bij het zoeken en maken van materiaal, met notificaties op dode links en gebruiksvriendelijke templates.
  • Eenduidige metadata: een duidelijke metadata-standaard binnen Wikiwijs, met afstemming en samenwerking met SLO en Edu-V.
  • Uitbreiding van contenttools: meer mogelijkheden bieden voor interactieve lessen en toetsen gemakkelijker uitwisselbaar maken.
  • Integratie in leeromgevingen: open leermateriaal beter vindbaar maken binnen elektronische leeromgevingen via Edu-V en Koppelpunt.
  • Meer onderlinge interactie: gebruikers gemakkelijker feedback laten geven en ontvangen, zodat er écht een community ontstaat.

TED-spreker en bestsellerauteur Ruud Veltenaar

Als afsluiter van het programma verraste Ruud Veltenaar ons met een boeiende, confronterende én hoopvolle blik op de toekomst van het onderwijs.

In zijn inspirerende presentatie daagde hij ons uit om na te denken over hoe we in het onderwijs álle leerlingen kunnen helpen hun unieke talenten te ontdekken.

Hij hield de zaal een spiegel voor en liet zien hoe ieder van ons – groot of klein – kan bijdragen aan een betere wereld voor toekomstige generaties.

Zijn verhaal raakte, zette aan tot nadenken en zorgde voor levendige gesprekken vol ideeën en kansen om het onderwijs van morgen vorm te geven.

De borrel

Terwijl ik mijn schorre keel smeerde tijdens de borrel, keek ik rustig om me heen. Ik zag een mooie mix van mensen: leraren, ontwikkelaars en zowel oude als nieuwe gezichten. Iedereen druk in gesprek, ideeën uitwisselend en plannen makend voor wat nog gaat komen.

Op dat moment voelde ik duidelijk: we zijn nog lang niet klaar. Maar wat de afgelopen 15 jaar is opgebouwd, biedt een stevig fundament om nog heel wat mooie stappen te zetten. En toen ik naar al die enthousiaste gezichten keek, had ik er alle vertrouwen in dat we samen nóg meer kunnen bereiken.