Gedigitaliseerd erfgoed is op weg naar je klas

Je kunt rijksmonumenten bekijken en leerlingen laten ontdekken waarom deze gebouwen beschermd zijn. Of je draait de tijd terug en laat leerlingen de bevrijding van Arnhem in 1945 herleven. Misschien sleep je een paar hunebedden vanuit Drenthe naar je klas. Het kan allemaal met digitaal erfgoedlesmateriaal.

Van tradities tot verhalen en rituelen. Van historische binnensteden tot archeologische vondsten en schilderijen. Materieel en immaterieel cultureel erfgoed is van onschatbare waarde. Des te belangrijker is het om de nieuwe generatie van ons erfgoed bewust te maken.

Sinds 2019 werken Kennisnet en het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) samen aan het programma ‘Ontsluiting digitaal erfgoed voor het onderwijs’. Het doel? Erfgoed structureel een plek geven in het lesmateriaal van het primair en voortgezet onderwijs.

Digitaal erfgoed voor het onderwijs

Tijdens de eerste fase van het programma hebben beiden partijen bestudeerd hoe erfgoed zich kan ontwikkelen tot digitaal lesmateriaal dat uiteindelijk terechtkomt bij leraren die voor de klas staan.

Vervolgens onderzochten ze hoe culturele instellingen hun erfgoedmateriaal beschikbaar stellen en hoe scholen het materiaal gebruiken. De resultaten van deze inventarisatie lees je in de publicatie ‘Hoe beschikbaar en bruikbaar is digitaal erfgoed voor het onderwijs?’

Het programma leidt tot een stappenplan dat culturele instellingen helpt om hun kennis en erfgoedcollecties nog beter aan te laten sluiten bij de behoeftes van het onderwijs. Je kunt het stappenplan vinden op de website van DEN, het kennisinstituut voor digitalisering in de cultuursector.

Gedurende de looptijd van het programma worden de stappen aangevuld met inhoudelijke publicaties, concrete tips en inspirerende praktijkvoorbeelden.

Kennisnet en het NDE volgen en begeleiden momenteel 4 initiatieven van culturele instellingen die zich bezig houden met erfgoed beschikbaar en bruikbaar maken voor het onderwijs. Ze ondersteunen de projecten met technische kennis en inhoudelijk advies. Zo maken de erfgoedinstellingen van het bovengenoemde stappenplan een realiteit. Een realiteit waarin erfgoed voor leerlingen tot leven komt.

Erfgoededucatie: waar culturele instellingen en onderwijs elkaar ontmoeten

Kennisnet en het NDE ondersteunen en begeleiden erfgoedinstellingen op de weg van erfgoed naar de klas. Wat betekent dat?

• De partners geven voor, tijdens en na het ontwikkelen van lesmateriaal advies aan de culturele instellingen.
• De partners analyseren het online zoekgedrag van leraren naar erfgoedlesmateriaal. Met een verbeterde vindbaarheid van het lesmateriaal als gevolg.
• De partners geven trainingen aan culturele instellingen.

Zoals hierboven vermeld begeleiden Kennisnet en het NDE nu de volgende 4 initiatieven.

Expeditie vrijheid

Het Historisch Centrum Overijssel ontwikkelt binnen Expeditie Vrijheid methodevervangende lessen over de Tweede Wereldoorlog in Overijssel. Het lespakket is ontwikkeld voor kinderen in groep 7 en 8. De leerlingen gaan op een fictieve expeditie in hun eigen omgeving waar ze de betekenis van oorlog en vrede ontdekken.

Een interview met Willemijn Zwart, die projectleider is van dit initiatief, laat zien hoe een erfgoedlespakket kan inspelen op de wensen van leraren.

Digitale scheurkalender

Kunstgebouw en Erfgoedhuis Zuid-Holland ontwikkelen voor het vmbo een Digitale Scheurkalender met het thema Burgerschap. Met deze scheurkalender krijgen vmbo-leerlingen hun dagelijkse dosis kunst- en cultuursnacks. Mentale snacks die hen aan het denken zet over thema’s zoals democratie, vrijheid en identiteit.

In dit artikel leggen Annemarie Hogervorst van Kunstgebouw en Iris Brandts van Erfgoedhuis Zuid-Holland uit hoe zij de scheurkalander ontwikkelden.

Natuurlab

Natuurlab is een online onderzoeksomgeving waarbij leerlingen van het vmbo, havo en vwo leren om eigen vragen te onderzoeken met data en de collectie van natuurhistorisch museum Naturalis. De leerlingen ontdekken hoe het is om de realiteit door de ogen van een bioloog te zien. Ze doen onderzoek in de echte wereld. Met hun neus op de feiten in plaats van in de boeken.

In dit artikel vertelt Hansjorg Ahrens, inhoudsontwikkelaar educatie bij Naturalis, hoe hij de verbinding heeft gelegd tussen Natuurlab en het onderwijs.

Niet stapelen, maar vervangen

Schoolbesturen Primair Onderwijs ‘s-Hertogenbosch werkt samen met Huis73 om lesmateriaal over kunst en cultuur uit de regio te integreren in het onderwijsprogramma. Het streven? Een rijkere en goed georganiseerde leeromgeving voor alle leerlingen van ‘s-Hertogenbosch.

Op nietstapelenmaarvervangen.nl lees je meer over dit initiatief.

Digitaal erfgoedlesmateriaal op Wikiwijs

Terug in de tijd gaan of sjouwen met hunebedden wordt lastig. En je hoeft natuurlijk niet tientallen gebouwen te bezoeken op monumentendag. Zelf lesmateriaal maken op Wikiwijs met digitaal erfgoed is misschien laagdrempeliger. Wil jij graag aan de slag aan de slag met erfgoed op Wikiwijs, maar heb je geen idee hoe? Meld je nu aan voor de online kennissessie over Wikiwijs en Edurep die plaatsvindt op 8 september (14:00 uur) en is georganiseerd door DEN in samenwerking met Kennisnet en het NDE.

Meer inspiratie nodig? Neem contact met ons op of meld je aan voor de LinkedIn groep Digitaal erfgoed voor het onderwijs. Hier wisselen we kennis en ervaringen uit over de beschikbaarheid en het gebruik van digitaal erfgoed in het onderwijs.

Wil je liever kant-en-klaar lesmateriaal gebruiken in de klas? Binnenkort lanceren we in samenwerking met Kennisnet en het NDE een themapagina op Wikiwijs die zich uitsluitend richt op erfgoed. Je kunt op de hoogte blijven via de Wikiwijs nieuwsbrief.